آثار و دستاورد‌های زیارت عاشورا
زیارت عاشورا ، از معروف‌ترین، رایج‌ترین و حماسی‌ترین زیارت‌نامه‌هایی است كه از پیشوایان دینی نقل شده و در روز عاشورا و اوقات دیگر خوانده می‌شود و مداومت بر آن، آثار و بركات فراوانی دارد.
زیارت عاشورا ، زیارتنامه‌ای است که شیعیان برای زیارت امام حسین (ع) (از دور و نزدیک) و یارانش و یادآوری واقعه عاشورا به ویژه در روز عاشورا می‌خوانند. این زیارتنامه از امام محمد باقر (ع) نقل شده و نزد شیعه دارای اهمیت بسیاری است. زیارت عاشورا به سبب آثار سازنده فردی و اجتماعی و بیان مواضع فکری و عقیدتی شیعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهمیت ویژه‌ای دارد. شماری از دستاورد‌های این زیارت عبارت است از:
۱. ایجاد پیوند معنوی با خاندان عصمت و تشدید علاقه و محبت به آنان
این محبت موجب می‌شود که زائر، آن بزرگان را الگوی خویش سازد و در جهت همسویی فکری و عملی با آنان بکوشد؛ همچنان که در قسمتی از زیارت، از خدا می‌خواهد که زندگی و مرگش را یک سره همانند آنان قرار دهد؛
اللهُمَّ اجْعَلْ مَحْیای مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِی مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
از آن جا که این محبت به خاطر خداوند است – و خاندان عصمت از آن جهت که الهی و منسوب به اویند، محبوب واقع شده‌اند، مایه تقّرب به خداوند است.
در قسمتی از این زیارت چنین می‌خوانیم:
اللهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیكَ فِی هَذَا الْیوْمِ وَ فِی مَوْقِفِی هَذَا وَ أَیامِ حَیاتِی بِالْبَرَاءَةِ مِنْهُمْ وَ اللَّعْنَةِ عَلَیهِمْ وَ بِالْمُوَالاَةِ لِنَبِیكَ وَ آلِ نَبِیكَ
۲. پیدایش روحیه ظلم ستیزی در زائر
تکرار لعن و نفرین بر ستم گران در این زیارت، موجب پیدایش روحیه ظلم ستیزی در زائر می‌شود. او با اعلام برائت و نفرت از ستم گران و ابراز محبت به پیروان حق و دوستان خاندان عصمت، پایه های‌ایمان دینی خود را مستحکم می‌کند. مگر‌ایمان چیزی جز حب و بغض در راه خداست؛
«هل الایمان الاّ الحب و البغض»؟
مومن واقعی در برابر ستم، بی‌موضع نیست؛ از ستم‌گر نفرت و انزجار آشکاری دارد و با مظلوم و جبهه حق، اعلام همراهی می‌کند؛
یا أَبَا عَبْدِ اللهِ إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ
۳. دوری جستن از خط انحراف
در این زیارت، ریشه‌های ظلم هدف قرار می‌گیرد؛
فَلَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیكُمْ أَهْلَ الْبَیتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِی رَتَّبَكُمُ اللهُ فِیهَا
ستمی که در عاشورا تحقق یافت، در قلب تاریخ ستم ریشه دارد.
این ظلم، یک حلقه از حلقه‌های ستمی است که با انحراف مسیر اصیل خلافت آغاز شد.
۴. الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوه‌های هدایت
در این زیارت آمده است:
فَأَسْأَلُ اللهَ الَّذِی أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَكْرَمَنِی (بِكَ) أَنْ یرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ اللهُمَّ اجْعَلْنِی عِنْدَكَ وَجِیهاً بِالْحُسَینِ علیه‌السلام فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ
زائر پس از آن که به حق معرفت پیدا کرد و ستم و ستم‌گر را شناخت و از آنان دوری جست، با ثبات قدم در مکتب خاندان عصمت و پیروی عملی از آنان، خود را در مسیر سعادت دنیا و آخرت قرار می‌دهد؛ یعنی، اسوه‌ها و الگو‌های هدایت را – که از سوی خداوند منصوب شده‌اند – سرمشق خود قرار می‌دهد و همگامی با آنان را می‌طلبد.
۵. ترویج روحیه شهادت طلبی و ایثار و فداکاری در راه خدا.
۶. احیای مکتب و راه و هدف خاندان عصمت.
ثواب قرائت زیارت عاشورا
روایاتی درباره قرائت زیارت عاشورا از معصومان صادر شده است.
در روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر (ع) نقل کرده است:
ثواب خواندن زیارت عاشورا پس از سلام بر امام حسین و دو رکعت نماز، این است که هزار هزار سیئه از مؤمن محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود.
همچنین کسی که این زیارت را بخواند، از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین به شهادت رسیده‌اند و در درجات آن‌ها هم شریک می‌شود
و همچنین در ثواب تمام انبیا، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش زیارت کرده است.
چنانکه علقمه از امام باقر (ع) نقل کرده، امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت فرمود:
«ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین (ع) را با این زیارت، زیارت کنی، این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است. »
زیارت عاشورا را می‌توان به چند شیوه قرائت کرد:
۱. می‌توان زیارت عاشورا را به صورت کامل قرائت نمود و وقتی به عبارت لعن و سلام رسیدید، هر یک از آن عبارات را به طور کامل ۱۰۰ بار تکرار کنید.
۲. زیارت عاشورا عملی مستحب است وخواندن آن بدون ۱۰۰ لعن و سلام نیز مطلوب است و اجر و پاداش و آثارارزنده‌ای دارد اما اگر زیارت را همراه ۱۰۰ لعن و ۱۰۰سلام و کامل بخوانید، یقیناً اجر و پاداش آن بیشتر است. خواندن زیارت عاشورا با ۱۰۰ لعن و سلام واجب نیست، در زمان‌های معمولی گفتن یک بارکافی است.
۳. در برخی روایات آمده است در لعن تنها عبارت اللهم العنهم جمیعا ۱۰۰ بار گفته شود و در سلا م به جای ۱۰۰ بار گفتن تمام سلام تنها عبارت السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین، ۱۰۰ بار گفته شود.
طریقه خواندن و آداب زیارت عاشورا:
برای خواندن دعا آداب خاصی وجود دارد. برای اینکه به نتایج و آثار دعا برسیم، باید آن‌ها را با آداب خاصشان و بر طبق دستورانجام دهیم.
- برای خواندن زیارت عاشورا بهتر است رو به مرقد امام حسین و یا رو به قبله بنشینید.
- ابتدا صد مرتبه ذکر الّله اکبر بگویید.
- در طول خواندن زیارت عاشورا مراقبت اعمال خود باشید.
- بهتر است هنگام خواندن زیارت عاشورا با کسی صحبت نکنید و این دعا را با خلوص نیت و توجه کامل بخوانید.
- عبارات زیارت عاشورا را درست و صحیح تلفظ کنید.
- زیارت عاشورا را از اول تا ابتدای صد لعن بخوانید.
- برای خواندن زیارت دستور مخصوص زیارت عاشورا دو رکعت نماز هدیه به حضرت ابا عبدالله خوانده شود، این نماز با نماز آخر زیارت عاشورا متفاوت است.
- پس از خواندن نماز هدیه صد مرتبه ذکر الّله اکبر بگویید.
- سپس لعن و سلام هر کدام صد مرتبه گفته شود.
- درپایان زیارت عاشورا دو رکعت نماز زیارت خوانده شود.
