زیارت وارث

زیارت وارث ، یکی از زیارتنامه‌های مشهور امام حسین (ع) که در کربلا قرائت می‌شود. این زیارتنامه بخشی از دستورالعملِ زیارت امام سوم شیعیان است که امام صادق (ع) به صفوان تعلیم داد. برخی این زیارتنامه را برای زیارت در شب و روز عرفه و عید قربان آورده‌اند، هر چند طبق روایت می‌توان آن را در هر زمان برای زیارت امام حسین (ع) قرائت کرد.

دستورالعمل برای زیارت

این زیارتنامه در واقع بخشی از یک دستورالعمل برای زیارت امام حسین (ع) در حرم آن حضرت است که زائر باید آن را هنگام رسیدن به ضریح مبارک و در قسمت بالای سر امام حسین (ع) بخواند.^[۱]

زیارت در شب و روز عرفه و عید قربان

برخی زیارت وارث را با عنوان زیارت امام حسین (ع) در روز عرفه^[۲] و برخی نیز در اعمال شب و روز عرفه و نیز شب و روز عید قربان^[۳] آورده‌اند.

قابل ذکر است که زیارت‌های مختلف دیگری نیز وجود دارد که شباهت زیادی به این زیارت به‌ویژه در فرازهای اول دارند.

متن زیارتنامه و روش خواندن آن

شیخ طوسی در کتاب مصباح ازصفوان جمّال روایت کرده: از امام صادق(ع) براى زیارت مولایمان‏ حسین(ع) اجازه خواستم و استدعا نمودم براى من جهت زیارت آن حضرت دستورالعملى ذکر کند که به آن صورت‏ به زیارت اقدام کنم. فرمود:اى صفوان، پیش از حرکت به سفر، سه روز روزه بدار و روز سوم غسل کن. پس اهل‏ و عیال خود را نزد خویش جمع کن و چنین بگو «اللّهم انىّ استودعک… » تا آخر دعا که قبلا ذکر شد. آنگاه دعایى تعلیم او فرمود که وقتى به فرات برسد بگوید. سپس فرمود: با آب فرات غسل کن. به‌درستى که پدرم مرا از پدرانش علیهم السّلام خبر داد که‏ رسول خدا(ص) فرمود: همانا فرزند من حسین، پس از من در کنار فرات کشته خواهد شد، هر که او را زیارت‏ کند و از فرات غسل نماید، گناهان او بریزد و مانند روزى شود که مادر او را به دنیا آورده است. چون غسل کنى در حال انجام غسل بگو:

«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ اللهُمَّ اجْعَلْهُ نُورا وَ طَهُورا وَ حِرْزا وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ سُقْمٍ وَ آفَهٍ وَ عَاهَهٍ اللهُمَّ طَهِّرْ بِهِ قَلْبِی وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِی وَ سَهِّلْ لِی بِهِ أَمْرِی: به خدا و با خدا. خدایا آن را قرار ده روشنى و پاک کننده‏ و نگهدارنده و شفاى از هر درد و بیمارى و آفت و آسیب. خدایا دلم را با آن پاک کن و سینه‏‌ام را بگشاى و کارم را با آن آسان گردان».

چون از غسل فارغ شوى، دو جامه پاکیزه بپوش و در مشرعه دو رکعت‏ نماز به جاى آر…چون از نماز فارغ شوى، با حالتى آرام و همراه با وقار به جانب حائر حرکت کن و گام‌های خود را کوتاه بردار. به‏‌درستى که خداى تعالى براى گامى که برمی‌دارى برایت حجّ و عُمره می‌نویسد و با دلِ فروتن و دیده گریان راه برو و بسیار کن ذکر اللّه اکبر و لا اله الاّ اللّه و ثنا بر خدا و صلوات بر رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و به ویژه صلوات بر حسین علیه السّلام‏ را و بسیار کن لعنت بر قاتلان آن حضرت و بیزارى جستن از کسانى که در ابتدا، پایه ظلم و جور بر اهل بیت علیهم السّلام را بنا گذاشتند. هرگاه به درگاه حائر رسیدى بایست و بگو:

اللهُ أَکْبَرُ کَبِیرا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ کَثِیرا وَ سُبْحَانَ اللهِ بُکْرَهً وَ أَصِیلا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدَانَا اللهُ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ
پس بگو
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَبِیَّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَاتَمَ النَّبِیِّینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَیِّدَ الْمُرْسَلِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَیِّدَ الْوَصِیِّینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا قَائِدَ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلَى الْأَئِمَّهِ مِنْ وُلْدِکَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَصِیَّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ الشَّهِیدُ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا مَلائِکَهَ اللهِ [رَبِّی‏] الْمُقِیمِینَ فِی هَذَا الْمَقَامِ الشَّرِیفِ
السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا مَلائِکَهَ رَبِّی الْمُحْدِقِینَ بِقَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام السَّلامُ عَلَیْکُمْ مِنِّی أَبَدا مَا بَقِیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ
پس می‌گویی
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أَمَتِکَ الْمُقِرُّ بِالرِّقِّ وَ التَّارِکُ لِلْخِلافِ عَلَیْکُمْ وَ الْمُوَالِی لِوَلِیِّکُمْ وَ الْمُعَادِی لِعَدُوِّکُمْ قَصَدَ حَرَمَکَ وَ اسْتَجَارَ بِمَشْهَدِکَ وَ تَقَرَّبَ إِلَیْکَ بِقَصْدِکَ أَ أَدْخُلُ یَا رَسُولَ اللهِ أَ أَدْخُلُ یَا نَبِیَّ اللهِ أَ أَدْخُلُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَ أَدْخُلُ یَا سَیِّدَ الْوَصِیِّینَ أَ أَدْخُلُ یَا فَاطِمَهُ سَیِّدَهَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ أَ أَدْخُلُ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ أَ أَدْخُلُ یَا مَوْلایَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ.
پس اگر دلت فروتن و دیده‏‌ات گریان شد، نشانه اجازه ورود است، پس‏ وارد شو و بگو:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ الَّذِی هَدَانِی لوِلایَتِکَ وَ خَصَّنِی بِزِیَارَتِکَ وَ سَهَّلَ لِی قَصْدَکَ.
آنگاه تا درگاه قبّه مطهره برو و برابر بالا سر بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَهِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَى کَلِیمِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَى رُوحِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام [وَلِیِّ اللهِ‏] السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ عَلِیٍّ الْمُرْتَضَى السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ الزَّهْرَاءِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ خَدِیجَهَ الْکُبْرَى السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أَطَعْتَ اللهَ وَ رَسُولَهُ حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّهً قَتَلَتْکَ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّهً ظَلَمَتْکَ،
وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّهً سَمِعَتْ بِذَلِکَ فَرَضِیَتْ بِهِ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ أَشْهَدُ أَنَّکَ کُنْتَ نُورا فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَهِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَهِ لَمْ تُنَجِّسْکَ الْجَاهِلِیَّهُ بِأَنْجَاسِهَا وَ لَمْ تُلْبِسْکَ مِنْ مُدْلَهِمَّاتِ ثِیَابِهَا وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ مِنْ دَعَائِمِ الدِّینِ وَ أَرْکَانِ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ الْإِمَامُ الْبَرُّ التَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ الْهَادِی الْمَهْدِیُّ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّهَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَهُ التَّقْوَى وَ أَعْلامُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَهُ الْوُثْقَى وَ الْحُجَّهُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا وَ أُشْهِدُ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ وَ أَنْبِیَاءَهُ وَ رُسُلَهُ أَنِّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِإِیَابِکُمْ [بِآیَاتِکُمْ‏] مُوقِنٌ بِشَرَائِعِ دِینِی وَ خَوَاتِیمِ عَمَلِی وَ قَلْبِی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِی لِأَمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْکُمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِکُمْ وَ عَلَى أَجْسَادِکُمْ وَ عَلَى أَجْسَامِکُمْ وَ عَلَى شَاهِدِکُمْ وَ عَلَى غَائِبِکُمْ وَ عَلَى ظَاهِرِکُمْ وَ عَلَى بَاطِنِکُمْ.
پس خود را به روى قبر بینداز و آن‏ را ببوس و بگو:
بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّهُ وَ جَلَّتِ الْمُصِیبَهُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَى جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّهً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَهَیَّأَتْ لِقِتَالِکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ قَصَدْتُ حَرَمَکَ وَ أَتَیْتُ إِلَى مَشْهَدِکَ أَسْأَلُ اللهَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَکَ عِنْدَهُ وَ بِالْمَحَلِّ الَّذِی لَکَ لَدَیْهِ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ یَجْعَلَنِی مَعَکُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ.
آنگاه برخیز و بالاى سر دو رکعت نماز بگذار و در آن دو رکعت، پس از سوره حمد هر سوره‏‌اى را که‏ می‌خواهى بخوان و پس از نماز بگو:
اللهُمَّ إِنِّی صَلَّیْتُ وَ رَکَعْتُ وَ سَجَدْتُ لَکَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ لِأَنَّ الصَّلاهَ وَ الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ لا یَکُونُ إِلا لَکَ لِأَنَّکَ أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ اللهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَبْلِغْهُمْ عَنِّی أَفْضَلَ السَّلامِ وَ التَّحِیَّهِ وَ ارْدُدْ عَلَیَّ مِنْهُمُ السَّلامَ اللهُمَّ وَ هَاتَانِ الرَّکْعَتَانِ هَدِیَّهٌ مِنِّی إِلَى مَوْلایَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَلَیْهِمَا السَّلامُ اللهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَیْهِ وَ تَقَبَّلْ مِنِّی وَ أْجُرْنِی عَلَى ذَلِکَ بِأَفْضَلِ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ وَ فِی وَلِیِّکَ یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ.
پس برخیز و به طرف پایین قبر آن حضرت برو و نزد سر على بن الحسن علیه السّلام بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ نَبِیِّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ الْحُسَیْنِ الشَّهِیدِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الشَّهِیدُ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْمَظْلُومُ وَ ابْنُ الْمَظْلُومِ لَعَنَ اللهُ أُمَّهً قَتَلَتْکَ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّهً ظَلَمَتْکَ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّهً سَمِعَتْ بِذَلِکَ فَرَضِیَتْ بِهِ.
پس خود را بر قبرش بینداز و آن را ببوس و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللهِ وَ ابْنَ وَلِیِّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَهُ وَ جَلَّتِ الرَّزِیَّهُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَى جَمِیعِ الْمُسْلِمِینَ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّهً قَتَلَتْکَ وَ أَبْرَأُ إِلَى اللهِ وَ إِلَیْکَ مِنْهُمْ.
سپس از درى که پایین پاى على بن الحسین علیهما السّلام است بیرون بیا،و به سوى شهدا متوجه شود و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَوْلِیَاءَ اللهِ وَ أَحِبَّاءَهُ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَصْفِیَاءَ اللهِ وَ أَوِدَّاءَهُ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ دِینِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ فَاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَلِیِّ [الزَّکِیِ‏] النَّاصِحِ السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ أَبِی عَبْدِ اللهِ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی طِبْتُمْ وَ طَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِی [أَنْتُمْ‏] فِیهَا دُفِنْتُمْ وَ فُزْتُمْ فَوْزا عَظِیما فَیَا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ مَعَکُمْ.
آنگاه به جانب بالای سر امام حسین علیه‌السلام برگرد و برای خود و اهل و اولاد و پدر و مادر و برادران خود، بسیار دعا کن؛ زیرا در آن روضه مطهره دعای دعاکننده و درخواست درخواستکننده رد نمی‌شود.

ترجمه: