روزشمار واقعه عاشورا
روزنگار واقعه ی کربلا
سال ۶۰ هجری قمری
|
(۱) ۱۵رجب (۴ اردیبهشت) مرگ معاویه معاویه پس از ۴۲ سال حکومت،که از سال ۱۸ هجری از سوی عمر به عنوان والی دمشق تعیین شده بود،در سال ۶۰ هجری به درک واصل شد. |
(۲) رسیدن خبر مرگ معاویه خبر مرگ معاویه از عموم مردم پنهان شده بود. |
|
(۳) ۲۷رجب(۱۶ اردیبهشت) نپذیرفتن بیعت با یزید ولید بن عتبه،امام حسین(ع) را برای بیعت احضار می کند.امام با اصحاب خود می رود و از آنها می خواهد چنانچه اشاره کردم وارد شوید. امام پس از شنیدن سخنان ولید می فرمایند: “… ما خاندان پیامبر(ص) گنجینه ی رسالت و جایگاه رفت و آمد فرشتگان الهی و محل رحمت هستیم…” “…یزید مرد فاسق و شرابخوار است و فردی مثل من با مثل او هرگز بیعت نخواهد کرد.”
|
(۴) ۲۸رجب(۱۷ اردیبهشت) خروج از مدینه هرکه دارد هوس کربُ بلا… امام پس از پاسخ ولید و اعلام بیعت با یزید تصمیم خروج از مدینه شد.پس از زیارت جدش و مادرش و امام حسن(ع)،با “ام سلمه” و “محمد بن حنیفه” دیدار و خداحافظی می کند. |
|
(۵) عبدالله بن مطیع عدوی عبدالله بن مطیع فردی عافیت طلب است.او سعی می کند امام حسین(ع) را از رفتن به مکه باز دارد.
|
(۶) ۳ شعبان (۲۲ اردیبهشت) ورود به مکه سکونت در شعب ابی طالب حاجیان و عمره گزاران از امام حسین(ع) استقبال می کنند.امام در خانه ی عباس بن عبدالمطلب در “شعب ابی طالب” ساکن می شوند. |
|
(۷) والی شهر مکه والی شهر مکه ابتدا روش مسالمت آمیز با امام حسین(ع) داشت. – پس از مدـتی او هم علیه امام،اقداماتی انجام می دهد. – ضمن تحت نظر قرار دادن امام سعی می کند جلوی اقدامات و حرکت را بگیرد. *شایعات ترور امام حسین(ع) به شدت مطرح می شود.
|
(۸) اقدامات امام در شهر مکه – نامه نگاری به سران و اشراف و شخصیت های بلاد اسلامی و دعوت آنها به همکاری و اقدام علیه حکوت یزید |
|
(۹) ۱۰ رمضان (۲۶ خرداد) رسیدن اوّلین سری نامه ها پس از انتشار خبر مرگ معاویه و نپذیرفتن بیعت و هجرت امام به مکه،مردم کوفه و شیعیان گرد هم آمده و نامه هایی را توسط عبدالله بن مسمع و عبدالله بن وآل به امام حسین(ع) ارسال نموده و از ایشان خواستند به کوفه بیایند. این دو پیک روز دهم رمضان وارد مکه شدند.از این به بعد پی در پی نامه هایی توسط شخصیت های مهم کوفه برای امام حسین(ع) ارسال شد که گاهی در یک روز ۶۰۰ نامه به امام می رسید.با افزایش نامه های کوفیان امام تصمیم گرفت نماینده ی خود را به کوفه بفرستند. |
(۱۰) اقدامات یزید – برخی از والیان عزل و برخی دیگر ارتقاء می یابند.
|
|
(۱۱) ۱۵ رمضان (۳۱ خرداد) اعزام مسلم به کوفه: امام(ع)،در ۱۵ رمضان،مسلم بن عقیل را همراه با نامه ای به سوی کوفه فرستاد.
|
(۱۲) پیام امام به مردم کوفه قسمتی از نامۀ امام “… برادر و پسر عمویم مسلم بن عقیل بن ابیطالب را نزد شما فرستاده و به او فرمان دادم که وضعیت کوفه و رأی و نظر شما و بزرگان کوفه را برایم بنویسد…” “…اگر آنچنان که فرستادگان شما گفته اند و در نامه هایتان نوشته اید،هستید، همراه مسلم به پا خیزید و با او بیعت کنید و او را تنها نگذارید.به جانم سوگند امام عامل به کتاب الهی و بر پا دارنده ی عدالت،با کسی که به ناحق حکم می کند و به راهی درست هدایت نمی کند،برابر نیست.” |
|
(۱۳) ۵ شوال (۲۰ تیر) ورود مسلم بن عقیل به کوفه: مسلم پس از سختی های فراوان وارد کوفه می شود.
|
(۱۴) برخورد حاکمیت با مسلم “نعمان بن بشیر“،والی کوفه جهت جلوگیری از همراهی مردم کوفه با مسلم و کنترل او اقداماتی انجام می دهد. |
|
(۱۵) ۲۲ذی القعده قیام مسلم نامۀ مسلم به امام حسین(ع) پس از استقبال و بیعت مردم کوفه با مسلم،او به امام نامه می نویسد: |
(۱۶) نامه به بصره امام نامه ای را به مردم بصره می نویسند. عبیدالله بن زیاد،والی بصره به نامه ی امام(ع) دست می یابد. |
|
(۱۷) والی کوفه و بصره برخی از اقدامات ابن زیاد – زندانی نمودن و به شهادت رساندن میثم تمار
|
(۱۸) اعزام عمر بن سعد امیرالحاج یزید به مکه – عمر بن سعد بن عاص به عنوان امیر الحاج با عده ای از نظامیان،از سوی یزید، عازم مکه شدند. حج سال ۶۰: حج سال ۶۰ هجری قمری وضع متفاوتی پیدا کرده بود. – جو ارعاب از سوی یزید |
|
(۱۹) توصیه به امام حسین(ع) امام برای حرکت به طرف کوفه آماده می شد. عده ای نگران شدند و از امام حسین(ع) می خواستند به کوفه نرود و کسانی از یاران،پیشنهاد های دیگر داشتند که از آن جمله اند: – ابن عباس |
(۲۰) ۸ذی الحجه (۲۱ شهریور) قبل از عرفه خروج از مکه امام حسین(ع) حج تمتع خود را تبدیل به عمره ی مفرده نموده و در هنگامی که حاجیان به طرف عرفات حرکت می کردند،به سوی کوفه حرکت کردند. |
|
(۲۱) ۹ذی الحجه(۲۲ شهریور) شهادت مسلم در کوفه منزلگاه تنعیم امام حسین(ع) ضمن تجهیز کاروان حسینی در تنعیم ،به طور مخفیانه به سوی کوفه حرکت می کنند. |
(۲۲) دیدار فرزدق با امام(ع) منزلگاه صفاح در منزلگاه صفاح،فرزدق شاعر معروف با امام حسین(ع) روبرو شده و تحلیل خود را از مردم کوفه برای امام حسین(ع) می گوید: ” دل های آنها با شما و شمشیرهای آنها علیه شماست“ |
|
(۲۳) ۱۴ذی الحجه پیوستن فرزندان زینب(س) منزلگاه ذلت عرق – “بشر بن غالب” که از عراق می آمد،با امام حسین(ع) ملاقات کرد و اوضاع عراق را برای امام حسین(ع) تشریح کرد. |
(۲۴) پاسخ نامۀ امام به مسلم منزلگاه بطن رمه قیس بن مسهّر که نامه ی مسلم بن عقیل را برای امام حسین(ع) آورده بود،از سوی امام،همراه با نامه ای به مسلم،به سوی کوفه روانه می شود در حالی که مسلم به شهادت رسیده بود. قیس در همان ابتدای جدائی از کاروان حسینی،دستگیر می شود. |
|
(۲۵) ۱۵ذی الحجه(۲۸ شهریور) منزلگاه فایده این منزلگاه در بین راه مکه تا کوفه قرار دارد. کاروان حسینی در ۱۵ ذی الحجه به آنجا وارد می شود |
(۲۶) ۲۱ ذی الحجه (۳ مهر) منزلگاه زروه پیوستن زهیر “زهیر بن قین” که از خونخواهان عثمان بود و نمی خواست با امام حسین(ع) ملاقات داشته باشد ،در این منزلگاه با دعوت امام،با امام حسین(ع) ملاقات نمود. زهیر آنچنان تحت تأثیر امام حسین(ع) قرار گرفت که تا آخرین لحظه ی شهادت از آن حضرت جدا نگشت. |
|
(۲۷) ۲۲ ذی الحجه (۴ مهر) منزلگاه ثعلبیه: رسیدن شایعه ی کشته شدن مسلم بن عقیل،به امام حسین (ع)،در منزلگاه ثعلبیه صورت گرفت. |
(۲۸) ۲۳ ذی الحجه (۵ مهر) منزلگاه زَباله قطعی شدن خبر شهادت – خبر قطعی شهادت مسلم بن عقیل به امام رسید و آن حضرت را سخت غمگین ساخت. |
|
(۲۹) ۲۶ ذی الحجه (۸ مهر) منزلگاه شراف آب بردارید امام حسین(ع) در این منزلگاه به کاروانیان توصیه کردند که آب فراوان با خود بردارند. پس از حرکت از شراف،سپاه حر،همچون نخلستانی متحرک در منظر دید کاروان حسینی قرار گرفت.
|
(۳۰) ۲۷ ذی الحجه (۹ مهر) منزلگاه ذوحم دشمن سیراب می شود حر بن یزید ریاحی،با سپاهیانش تشنه کام به کاروان حسینی می رسد. |
|
(۳۱) ۲۸ ذی الحجه (۱۰مهر) منزلگاه عذیب – ملحق شدن چهار تن از کوفیان از جمله “نافع بن هلال” به کاروان حسینی |
(۳۲) ۲۹ذی الحجه منزلگاه قصر بنی مقاتل – عبدالله بن جعفر(همسر حضرت زینب(س)) با امام(ع) دیدار می کند. |
|
(۳۳) ۲محرم (۱۳مهر) منزلگاه نینوا ورود به کربلا – کاروان حسینی با محدودیت های سپاه حر مواجه شده بود. |
(۳۴) ۷محرم بستن آب -حلقه ی محاصره دشمن تنگتر می شود.
|
|
(۳۵) ۹محرم تاسوعا – شمر برای حضرت عباس(ع) و برادرانش امان نامه می آورد که با واکنش شدید آنها مواجه می شود.
|
(۳۶) ۱۰ محرم شب عاشورا – امام حسین(ع) یارانش را در خیمه ای گرد می آورد.او بیعت را از آنان بر می دارد و از آنها می خواهد با استفاده از تاریکی شب از منطقه خارج شوند. |
|
(۳۷) ۱۰محرم(۲۱مهر) صبح عاشورا – سپاه دشمن آرایش جنگی به خود می گیرد. میمینه: سمت راست لشکر |
(۳۸) ۱۰محرم (۲۱مهر/جمعه) نماز ظهر عاشورا – پس از شهادت بعضی از یاران و در گیری های پراکنده،یکی از یاران،نزدیک شدن وقت نماز ظهر را متذکر می شود.امام حسین(ع) او را دعا می کنند. – امام(ع) به نماز می ایستد. – یاران در پشت سر او و چند تن در مقابل مراقب حرکت دشمن می باشند. – نماز پایان می یابد و محافظین که خود را در مقابل تیرها قرار داده بودند،به شهادت می رسند. |
|
(۳۹) ۱۰محرم(۲۱مهر) بعد از ظهر عاشورا – سخنرانی امام حسین(ع). |
(۴۰) شام غریبان غروب عاشورا – آتش گرفتن خیام. |
|
(۴۱) ۱۱محرم (۲۲مهر) عبور از کنار قتلگاه – اُسرا را از کنار قتلگاه عبور می دهند. – کوفیان مشغول یافتن کشتگان خود و دفن آنها می باشند. -در شهر کوفه اعلام حالت فوق العاده گشته و تزیین شهر برای استقبال از کاروان اُسرا و …
|
(۴۲) ۱۲محرم (۲۳مهر) صدای علی(ع) پس از ۲۰سال! – عمر سعد با کاروانِ اُسرا وارد کوفه می شود. |
|
(۴۳) ۱۵محرم (۲۶مهر) حرکت به سوی شام -اُسرا را در حالی که بر گردن امام زین العابدین(ع) غل و زنجیر بود،با وضعیت خاصی به طرف شام بردند. – “مفخر” ، “ثعلبه عائذی” و “شمربن ذی الجوشن”،مأمور بردن قافله اسرا به شام بودند.
|
(۴۴) ۱صفر(۱۲ آبان) ورود قافله اسرا به شام – قافله ی اُسرا تحت عنوان افرادی که بر علیه دین خدا قیام کرده و اسیر شده اند(خارجی)،وارد شهر دمشق گردیدند. |
|
(۴۵) مجلس یزید – یزید به سر مبارک امام حسین(ع) توهین می کند. |
(۴۶) خرابه ی شام شیخ صدوق از فاطمه دختر علی نقل می کند: |
|
(۴۷) ۴صفر(۱۶ آبان) تغییر اوضاع علیه یزید – اهل بیت،کاخ یزید را تبدیل به عزاخانه و ماتم سرا نمودند. ابن قتیبه می گوید: |
(۴۸) یزید در گرداب سقوط یزید برای رهایی از مخمصه ای که خود ایجاد کرده بود و اینکه حکومت خود را متزلزل می دید نسبت به قتل امام حسین(ع) اظهار پشیمانی کرد و این زیاد و عمر سعد را مورد لعنت قرار داد و دستور داد از اهل بیت(ع) دلجویی شود.
|
|
(۴۹) ۸صفر(۲۰ آبان) بازگرداندن اموال غارت شده بازگشت به شام – یزید دستور آزادی اُسرا را داد و از آنها خواست در شام بمانند ولی آنها نپذیرفتند. |
(۵۰) ۲۰صفر(۲ آذر) اربعین حسینی سید بن طاووس می گوید: “چون اهل بیت از شام باز گشتند و به عراق رسیدند به راهنما گفتند ما را به کربلا ببر.” برخی از مورخین عبور قافله از کربلا در بازگشت به مدینه در ۲۰صفر سال ۶۱ را قابل قبول ندانسته اند. |
|
(۵۱) بازگشت به مدینه
|
(۵۲) منبع: بنر راهروی سولۀ ورزشیِ سایت قدیم دانشگاه ملی زابل به نام “روزنگار کاروان حسینی“ |