دعای توسل
دعای توسل نام چند دعا است؛ اما یک دعا با همین نام، شهرتی بیشتر دارد که منبع آن، کتاب بحارالانوار است. مجلسی می‌گوید: این دعا را در یکی از نسخه‌های قدیمی که تألیف یکی از اصحابمان می‌باشد یافتم و در آن کتاب این گونه آمده بود: «این دعا را محمد بن بابویه از ائمه(ع) روایت کرده و من آن را برای هر چیز خواندم، فوراً اجابت شد». شیعیان ایران این دعا را شب‌های چهارشنبه، در مکان‌های مذهبی و به صورت جمعی می‌خوانند.
معنای توسل
توسّل از آموزه‌های اعتقادی شیعه و اکثریت مسلمانان است به معنای تمسک به شخصی یا چیزی که نزد خداوند، مقام و ارزش والا دارد، برای تقرب به او و برآورده شدن حاجت‌ها. توسل با آموزهشفاعت پیوند نزدیکی دارد و این دو آموزه معمولاً همراه یکدیگر ذکر می‌شوند.
اقسام دعای توسل
«دعای توسل» به چند دعا اطلاق می‌شود:
- دعای توسل معروف که با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک وَ أَتَوَجَّهُ إِلَیک بِنَبِیک نَبِی الرَّحْمَهِ…» شروع می‌شود.[۱]
- کفعمی در بلدالامین، [۲] دعای مفصلی به نام دعای فرج نقل کرده و در ضمن آن دعای توسل را نیز آورده است.
- سیّد علیخان در الکَلِمُ الطیّب از قبس المصباح شیخ صَهْرَشتى دعای توسلی نقل کرده است.[۳]
- دعای دیگری به نام دعای توسل در البلدالامین آمده است. کفعمی این دعا را بدون ذکر سند، به عنوان دعایی که از ائمه(ع) روایت شده، معرفی می‌کند. در این دعا، خواننده دعا، در بندهای پایانی با قسم‌دادن به حق چهارده معصوم، از خداوند حاجات خود را می‌طلبد.[۴]
سند دعای توسل معروف
از نظر سندی، منبع دعای توسلِ معروف که در مفاتیح الجنان آمده، کتاب بحارالانوار است. این دعا را محمد بن بابویه از ائمه معصوم روایت کرده است بدون آن که به اسناد و سلسله روایت اشاره کرده باشد. مجلسی می‌گوید: این دعا را در یکی از نسخه‌های قدیمی که تألیف یکی از اصحابمان می‌باشد یافتم و در آن کتاب این گونه آمده بود: «این دعا را محمد بن بابویه از ائمه(ع) روایت کرده و من آن را برای هر چیز خواندم فوراً اجابت شد. و دعا این است…» [۵]
محتوا
محتوای دعای توسّل، دعا و درخواست حاجت از درگاه خداوند است؛ با این ویژگی که هنگام دعا، خدا را به حق چهارده معصوم قسم می‌دهیم و از او می‌خواهیم که به حق آنان، حاجت و دعای ما را برآورده سازد. چنین درخواستی، نشانه مقام اولیای الهی نزد خداوند است و هیچگونه منافاتی با توحید ندارد (ر.ک: مشروعیت توسل).
زمان قرائت
زمان مشخصی برای قرائت این دعا گفته نشده است؛ ولی در ایران رسم بر این است که شیعیان دعای توسل را شب‌های چهارشنبه بعد از نماز مغرب و عشا در مکان‌های مذهبی و به صورت جمعی می‌خوانند. به این ترتیب خوانده می‌شود که بعد از نام بردن و توسل به یکی از معصومین با عبارت «یا حُجَّهَ اللّهِ عَلی خَلْقِهِ یا سَیدَنا وَمَوْلینا اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِک اِلَی اللّهِ وَقَدَّمْناک بَینَ یدَی حاجاتِنا»، جمله «یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ» در هر بند تکرار می‌شود و این دو عبارت در نام فاطمه زهرا (س) با جمله خطابی مؤنث آمده است. و در پایان دعای «یا سادَتی وَمَوالِی اِنّی تَوَجَّهْتُ بِکمْ اَئِمَّتی وَعُدَّتی لِیوْمِ فَقْری وَحاجَتی اِلَی اللّهِ وَتَوَسَّلْتُ بِکمْ اِلَی اللّهِ وَاسْتَشْفَعْتُ بِکمْ اِلَی اللّهِ فَاشْفَعُوا لی عِنْدَ اللّهِ وَاسْتَنْقِذُونی مِنْ ذُنُوبی عِنْدَ اللّهِ فَاِنَّکمْ وَسیلَتی اِلَی اللّهِ وَبِحُبِّکمْ وَبِقُرْبِکمْ اَرْجُو نَجاهً مِنَ اللّهِ فَکونُوا عِنْدَ اللّهِ رَجاَّئی یا سادَتی یا اَوْلِیاَّءَ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِمْ اَجْمَعینَ وَلَعَنَ اللّهُ اَعْداَّءَ اللّهِ ظالِمیهِمْ مِنَ الاْوَّلینَ وَالاْخِرینَ امینَ رَبَّ الْعالَمینَ» خوانده می‌شود.
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ وَ اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ نَبِىِّ الرَّحْمَهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ
خدایا از تو مى خواهم و به سوی‌ات می‌آیم با توسل به پیامبرت، پیامبر رحمت، حضرت محمد(ص)
یا اَبَاالْقاسِمِ یا رَسُولَ اللّهِ یا اِمامَ الرَّحْمَهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى ابا القاسم، اى رسول خدا، اى پیشواى رحمت، اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبَا الْحَسَنِ یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ یا عَلِىَّ بْنَ اَبیطالِبٍ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى اباالحسن اى امیرمؤمنان اى على بن ابیطالب اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا فاطِمَهَ الزَّهْراَّءُ یا بِنْتَ مُحَمَّدٍ یا قُرَّهَ عَیْنِ الرَّسُولِ یا سَیِّدَتَنا وَمَوْلاتَنا
اى فاطمه زهرا اى دختر محمد اى نور چشم پیغمبر اى بانوى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکِ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکِ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهَهً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعى لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبا مُحَمَّدٍ یا حَسَنَ بْنَ عَلِی اَیُّهَا الْمُجْتَبى یَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى ابا محمد اى حسن بن على اى برگزیده اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبا عَبْدِاللّهِ یا حُسَیْنَ بْنَ عَلِی اَیُّهَا الشَّهیدُ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا
اى اباعبدالله، اى حسین بن علی، اى شهید راه حق، اى فرزند رسول خدا، اى حجت بر خلق، اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبَا الْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ یا زَیْنَ الْعابِدینَ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا
ای ابا الحسن، اى على بن الحسین، اى زیور پرستش‌کنندگان، اى فرزند رسول خدا، اى حجت خدا بر خلق، اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبا جَعْفَرٍ یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی اَیُّهَا الْباقِرُ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا
اى اباجعفر اى محمد بن على اى شکافنده علوم اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبا عَبْدِاللّهِ یا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ اَیُّهَا الصّادِقُ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى اباعبدالله اى جعفر بن محمد اى) امام(صادق اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبَا الْحَسَنِ یا مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ اَیُّهَا الْکاظِمُ یَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى ابا الحسن اى موسى بن جعفر اى آاظم اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبَاالْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ مُوسى اَیُّهَا الرِّضا یَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَاللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
ای ابا الحسن اى على بن موسى اى (حضرت) رضا اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبا جَعْفَرٍ یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی اَیُّهَا التَّقِىُّ الْجَوادُ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا
اى ابا جعفر اى محمد بن على اى حضرت تقى جواد اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبَا الْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ اَیُّهَا الْهادِى النَّقِىُّ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَاللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى ابا الحسن اى على بن محمد اى حضرت هادى نقى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا اَبامُحَمَّدٍ یا حَسَنَ بْنَ عَلِی اَیُّهَا الزَّکىُّ الْعَسْکَرِىُّ یَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى ابا محمد اى حسن بن على اى زکی عسکرى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
یا وَصِىَّ الْحَسَنِ وَ الْخَلَفَ الْحُجَّهَ اَیُّهَا الْقاَّئِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِىُّ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّهَ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ یا سَیِّدَنا وَ مَوْلینا
اى وصى امام حسن عسکرى و یادگار شایسته و حجت اى امام قائم منتظر مهدى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما
اِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللّهِ وَ قَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا
ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم به وسیله تو به درگاه خدا و خواسته‌ی خود را بین دستانمان تقدیم شما نمودیم
یا وَجیهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ
ای آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت ما رو بکن
بعد از این بگوید:
یا سادَتى وَ مَوالِىَّ اِنّى تَوَجَّهْتُ بِکُمْ اَئِمَّتى وَ عُدَّتى لِیَوْمِ فَقْرى وَ حاجَتى اِلَى اللّهِ
اى آقایان من و سرورانم من رو آوردم بوسیله شما پیشوایان و ذخیرگانم در روز ندارى و نیازمندى به درگاه خدا
وَ تَوَسَّلْتُ بِکُمْ اِلَى اللّهِ وَ اسْتَشْفَعْتُ بِکُمْ اِلَى اللّهِ فَاشْفَعُوا لى عِنْدَ اللّهِ
و توسل جستم بوسیله شما به درگاه خدا و شفاعت جویى آوردم بوسیله شما به درگاه خدا پس شفاعت کنید براى من در پیشگاه خدا
وَ اسْتَنْقِذُونى مِنْ ذُنُوبى عِنْدَاللّهِ فَاِنَّکُمْ وَسیلَتى اِلَى اللّهِ
و از او بخواهید مرا از گناهانم نجات دهد زیرا شمایید وسیله من به درگاه خدا
وَ بِحُبِّکُمْ وَ بِقُرْبِکُمْ اَرْجُو نَجاهً مِنَ اللّهِ فَکُونُوا عِنْدَاللّهِ رَجاَّئى یا سادَتى یا اَوْلِیاَّءَ اللّهِ صَلَّى‌اللّهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ
و بوسیله دوستى و قرب به شما امید نجات از خدا دارم پس شما هم مایه امید من به درگاه خدا باشید اى آقایان من اى اولیاء خدا درود خدا بر همگى ایشان
وَ لَعَنَ اللّهُ اَعْداَّءَاللّهِ ظالِمیهِمْ مِنَ الاْوَّلینَ وَ الاْخِرینَ امینَ رَبَّ الْعالَمینَ
و خدا ستم کنندگان به ایشان را که از دشمنان خدا هستند از رحمت خویش دور کند چه آنها که گذشته اند و چه آنها که پس از این می‌آیند
آمین ای پروردگار جهانیان
نظرات بسته شده است.